czwartek, 2 listopada 2017

Tarczyn Wąskotorowy czyli Polska

Pociąg ze stacji w Piasecznie odjechał wąskim torem, a ja za nim na rowerze. Nie było siły, aby dojechać razem z pociągiem do stacji Polska. Gdy w końcu przybyłem na stację Polska (Tarczyn Wąskotorowy) przywitała mnie w pełnym Słońcu urocza wąskotorowa polana . Na początek trochę historii ...

Stacja kolei wąskotorowej Tarczyn (Tarczyn Wąskotorowy) została uruchomiona na Grójeckiej Kolei Dojazdowej 15 maja 1914 wraz z otwarciem ruchu publicznego od Gołkowa przez Grójec do Jasieńca ^[1]. W tym czasie na stacji Tarczyn wybudowano dworzec (prawdopodobnie drewniany), który niedługo potem uległ zniszczeniu w trakcie działań wojennych I Wojny Światowej.

W 1925 roku został oddany do użytku na stacji Tarczyn nowy murowany dworzec, który przetrwał do czasów nam współczesnych ^[2]. Projekt budynku dworca w Tarczynie, jak i większości budynków dworcowych Grójeckiej Kolei Dojazdowej to dzieło architekta warszawskiego Konstantego Sylwina Jakimowicza. Ten znany architekt specjalizujący się w architekturze kolejowej zaprojektował wiele budynków stacyjnych także na innych mazowieckich liniach kolejowych, ale nie tylko (np Koniecpol i Julianka na obecnej linii kolejowej nr 61 Kielce - Fosowskie). Dworzec kolejowy Tarczyn pełnił swoją rolę przez dziesiątki lat, ale to już coraz bardziej odległa historia. Obecnie budynek dworca kolejowego w Tarczynie nie pełni już funkcji kolejowych. Został zaadaptowany na cele mieszkaniowe.

Oprócz budynku dworca kolejowego na szczególną uwagę zwraca wieża wodna, która jest jedną z trzech tego typu budowli, które wzniesiono na Grójeckiej Kolei Dojazdowej. Wieża wodna została wybudowana w 1943 roku ^[2], podobnie, jak znajdujący się nieopodal budynek magazynowy^[2]. Budynek magazynowy zlokalizowany jest naprzeciw budynku dworca, po wschodniej stronie torów stacyjnych, tuż przy nieczynnym obecnie placu ładunkowym.

Układ torowy stacji stanowią obecnie dwa tory (w przeszłości było ich więcej), z których wschodni tor jest torem głównym, a zachodni służy do oblotu pociągów turystycznych, które obecnie kończą swój bieg w Tarczynie i jadą z powrotem w kierunku Piaseczna. Przy torach zlokalizowane są dwa niskie perony. Peron zlokalizowany pomiędzy torami jest dwu-krawędziowy, a peron znajdujący się przy budynku dworca jest jedno-krawędziowy.

Wszystkie opisane powyżej budynki i budowle kolejowe są wpisane do rejestru zabytków:

PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.199889 - 1925 r. dworzec - 1586-A z 1994-06-17 - wpisany: 1994-06-17 - Tarczyn - obszar wiejski Ruda Kolejowa 2
PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.266525 - 1943 r. inny budynek przemysłowy, produkcyjny lub magazynowy - 1586-A z 1994-06-17 - wpisany: 1994-06-17 - Tarczyn - obszar wiejski Ruda Kolejowa 2
PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BL.64031 - 1943 r. wieża ciśnień - 1586-A z 1994-06-17 - wpisany: 1994-06-17 - Tarczyn - obszar wiejski Ruda Kolejowa 2
PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BL.86236 - data nieznana peron - 1586-A z 1994-06-17 - wpisany: 1994-06-17 - Tarczyn - obszar wiejski Ruda ^[2]

Obecnie stacja Tarczyn istnieje tylko na "papierze", ponieważ na stacji nie znajdziemy tablicy z napisem Tarczyn. Z budynku dworca zniknęła tablica Tarczyn, a na jej miejscu pojawiła się tablica z napisem Polska. Okazuje się, że nieoczekiwana zamiana miejsc ma związek z programem "Pociąg do polityki", który realizuje od lat TV Polsat. Więc wszystkich miłośników wąskotorówek uspokajam. W swoim czasie Tarczyn wróci na swoje miejsce, ale Polska też brzmi dumnie!

Administracyjnie stacja Tarczyn znajduje się we wsi Ruda, w gminie Tarczyn przy ulicy Kolejowej 2.