Warszawa Ursus. Przystanek kolejowy w Czechowicach z mini dworcem Centralnym

Przystanek kolejowy Warszawa Ursus znajduje się przy ulicy Wiosny Ludów na terenie osiedla Czechowice, które jest częścią dzielnicy Ursus. Obecnie na przystanku zatrzymują się pociągi KM i pociągi SKMWA linii S1.

Pasażerowie mają do swojej dyspozycji dwa perony, w tym jeden wyspowy dwu-krawędziowy. Na przystanku funkcjonują dwa przejścia podziemne umożliwiające wejście na peron wyspowy oraz przejście z ulicy Wiosny Ludów na ulicę Traktorzystów.

Przed wybudowaniem przystanku Ursus funkcjonowały w tym miejscu bocznice szlakowe. Jedna do zakładów Ursus, a druga do składu opału i materiałów budowlanych, który znajdował się za tunelem w ulicy Cierlickiej.

Budowę przystanku kolejowego na terenie wsi Czechowice wymusiło otwarcie w 1923 roku Zakładów Mechanicznych Ursus na terenie sąsiedniej wsi Szamoty. Szybki rozwój fabryki spowodował przekształcenie wsi Czechowice w osiedle przyfabryczne. Jednak większość robotników dojeżdżała do pracy z Warszawy i pobliskich miejscowości. Mimo że nie było w pobliżu fabryki przystanku kolejowego, to robotnicy dojeżdżali koleją. Był problem z wysiadaniem z pociągów. Opuszczanie wagonów odbywało się … poprzez zrywanie hamulców bezpieczeństwa w pociągach. Dochodziło do wielu incydentów. Często interweniowała policja.

Po trzech latach od otwarcia fabryki w Ursusie, właściciel zdecydował się na wybudowanie przystanku na własny koszt. Mimo że przystanek zlokalizowano w Czechowicach, to nadano mu nazwę Ursus. Jednak oddanie przystanku do użytku przeciągało się z przyczyn formalnych. Zniecierpliwieni robotnicy wzięli sprawy w swoje ręce. Rozpalili ognisko na torach i spowodowali zatrzymanie ruchu pociągów na całej linii kolejowej. Traf chciał, że w jednym z pociągów, który musiał się zatrzymać, jechał ówczesny Prezydent Rzeczpospolitej Ignacy Mościcki. Interwencja Prezydenta odniosła skutek i od końca 1926 roku na przystanku zaczęły zatrzymywać się pociągi podmiejskie. 

W okresie przed elektryfikacją linii kolejowej Pruszków-Otwock pociągi podmiejskie były obsługiwane przez parowozy. W tym czasie przystanek Ursus posiadał niskie perony ziemne i parterowy budynek dworca.

Peron wyspowy, który nadal funkcjonuje na przystanku, został wybudowany w okresie elektryfikacji linii w 1936 roku. Na peronie wyspowym stoi typowa dla tej linii modernistyczna wiata wraz z poczekalnią. Do 1958 roku od strony ulicy Traktorzystów znajdował się jeszcze jeden peron, który został zburzony w celu wybudowania torów dalekobieżnych. Po zbudowaniu drugiej pary torów dalekobieżnych w 1959 roku zlikwidowano obie bocznice szlakowe odchodzące od przystanku Ursus.

Rozwój fabryki Ursus spowodował, że wsie Czechowice, Skorosze, Szamoty, Gołąbki i Grabkowo zostały połączone 1 lipca 1952 roku w miasto Czechowice. W 1954 roku zmieniono nazwę miasta Czechowice na Ursus. Powód był prozaiczny, a może dziwaczny. Nie chciano, aby mylono Czechowice spod Warszawy z Czechowicami-Dziedzicami !!!

1 sierpnia 1977 roku przyłączono Ursus do Warszawy, co spowodowało zmianę nazwy przystanku z Ursus na Warszawa Ursus.

Największy ruch pasażerski na przystanku Warszawa Ursus miał miejsce w latach 70. ubiegłego wieku. Wybudowano wtedy nowy peron od strony ulicy Wiosny Ludów. Ruch w kierunku Warszawy odbywał się z toru, który posiadał dwie krawędzie peronowe. W czasie zmian załóg w fabryce przez perony przystanku przewijało się do 10 tysięcy pracowników. Pociągi obsługiwane były przez ezt składające się z trzech jednostek, które kursowały co 5-10 minut. Robotniczy Ursus widział wszystkie polskie ezt, w tym EW51, EW52, EW53, EW54, EW55, aż do jeżdżące do dzisiaj EN57.

W latach 70. ubiegłego wieku został wybudowany najbardziej okazały obiekt przystanku Warszawa Ursus. To budynek dworcowy, którego bryła przypomina Dworzec Centralny w Warszawie w miniaturce. Dworzec dysponował dużą halą dworcową i czterema kasami. Dysponował, bo obecnie dworzec nie pełni już kolejowych funkcji. Ostatnia kasa została zamknięta w październiku 2013 roku.

Upadek wielkich zakładów mechanicznych w Ursusie spowodował powolną marginalizację przystanku Warszawa Ursus. Pasażerowie odwrócili się od kolei. Dopiero wejście na rynek kolejowy KM i SKMWA oraz racjonalizacja rozkładów jazdy pod potrzeby potencjalnego pasażera oraz wprowadzenie wspólnego biletu ZTM-SKM-KM spowodowało, że pasażerowie zaczęli wracać na przystanek Warszawa Ursus.
____________________
Znajdziesz też w magazynie TOROWY 7/2020

/ zdjęcia z 29 kwietnia 2014 roku /