Koncepcja wielofunkcyjnego węzła komunikacyjnego Warszawa Gdańska

W poprzednim wpisie Warszawa Gdańska z metrem w tle przedstawiłem podstawowe fakty z historii oraz informacje dotyczące obecnej funkcji stacji Warszawa Gdańska. Stacja Warszawa Gdańska wraz ze stacją metra A17 Dworzec Gdański oraz pobliskimi przystankami komunikacji autobusowej i tramwajowej  stanowią zintegrowane centrum przesiadkowe. Jednak stan infrastruktury komunikacyjnej za wyjątkiem metra pozostawia wiele do życzenia. Teren wokół stacji Warszawa Gdańska jest dość mocno zurbanizowany, a w okolicy ciągle powstają nowe osiedla i biurowce. Teren stacji i dworzec Warszawa Gdańska będą podlegały w najbliższym czasie znacznym zmianom. Nic więc dziwnego, że powstają koncepcje zagospodarowania tego terenu. Poniżej chciałem przedstawić jedną z nich, której autorem jest Tomasz Smol. Koncepcja projektowa nowego węzła komunikacyjnego w obszarze dworca Warszawa Gdańska powstała we współpracy z JSK Architekci dla Marvipol S.A.

Informacje ogólne

Najistotniejszym elementem założenia przestrzennego zlokalizowanego w pobliżu stacji Warszawa Gdańska jest budynek dworca. Budynek dworca sąsiaduje z budynkami biurowymi i mieszkalnymi umiejscowionymi w pobliżu nowo projektowanego placu miejskiego. Dolne kondygnacje budynków pełnią funkcje usługowe oraz przylegają bezpośrednio do przyszłego placu i pierzei ulic.

W pobliżu dworca przewidziano parking typu „kiss and ride” oraz postój dla taksówek, a sam dworzec otaczać będą stacje systemu rowerów miejskich Veturilo oraz stojaki dla rowerów prywatnych. Dworzec od strony głównego placu otoczony będzie ogródkami kawiarniano-restauracyjnymi na kształt klubokawiarni powstałej w jednym z pawilonów należących do założenia przestrzennego stacji Warszawa Powiśle. 

Powiązania z istniejącą strukturą

Rdzeń komunikacyjny węzła integracyjnego stanowi w pełni ukształtowane przejście podziemne z przylegającą do niego stacją Metra Warszawskiego A17 Dworzec Gdański oraz wyjściami i windami do peronów kolejowych, tramwajowych i zatoczek autobusowych. Nowo projektowany dworzec podłącza się do tej struktury w punkcie największej intensywności przepływu potoków pasażerskich. Na analizowanym obszarze nie planuje się ważnych dla miasta inwestycji związanym z transportem publicznym oprócz planowanej rozbudowy stacji kolejowej o dwa nowe perony. Układ węzła komunikacyjnego ma charakter skończony.  

Architektura nowego Dworca Gdańskiego
Koncepcja Dworca Gdańskiego nawiązuje do cenionych architektonicznie obiektów dworcowych powojennego modernizmu autorstwa Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Budynki dworcowe na linii średnicowej zaprojektowane przez tych cenionych architektów na trwałe wpisały się w krajobraz Warszawy. Dworce wzniesiono w latach 60. i 70. ubiegłego wieku, a należą do nich: Warszawa Ochota, Warszawa Powiśle, Warszawa Stadion, Warszawa Wschodnia oraz Warszawa Centralna, mimo, że wybudowane w większości z tanich materiałów przetrwały próbę czasu.

Architektura projektowanego dworca opiera się na charakterystycznej dla projektów Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka zasadzie, w której konstrukcja budynku jest integralnym elementem projektu oraz wpływa bezpośrednio na wyraz architektoniczny obiektu, a sam układ konstrukcyjny jest prosty i czytelny. Dach nowego dworca zaprojektowano w konstrukcji wielokrzywiznowej ukształtowany wg. tych samych zasad konstrukcji stosowanych w projektach dworców na linii średnicowej.  

Nawiązanie to nie jest bezpośrednim „przerysowaniem” form i charakteru budynków Romanowicza i Szymaniaka, ale jest twórczym przetworzeniem tych pomysłów z dodaniem cech i możliwości architektury współczesnej.

Koncepcja dworca współgra kompozycyjnie z istniejącymi wiatami wyjściowymi obsługującymi przystanki tramwajowe, autobusowe i stację metra autorstwa pracowni APA Kuryłowicz&Associates oraz z wiatami zrealizowanymi na peronach kolejowych.

Sposób ukształtowania bryły budynku podkreśla trzy najważniejsze wejścia do budynku, a tym samym forma dworca odzwierciedla jego funkcjonowanie. Zasadą tą kierowali się Romanowicz i Szymaniak przy projektowaniu swoich obiektów. Dworzec nawiązuje również do detalu architektonicznego w postaci m.in. podziałów zestawów szklanych. Na każdej z trzech elewacji budynku umieszczona jest nazwa stacji Warszawa Gdańska.

Program funkcjonalny

Do wnętrza nowego dworca prowadzą trzy wejścia zaakcentowane poprzez bryłę budynku. Program funkcjonalny dworca obejmuję przestrzenie przeznaczone dla obsługi podróżnych, usługi komercyjne związane z obsługą podróżnych oraz pomieszczenia administracyjne dla zarządcy obiektu. Odwiedzający mogą skorzystać ze zlokalizowanej na parterze hali operacyjnej dworca, w której znajdują się kasy biletowe, informacja oraz punkt obsługi pasażerów. Bezpośrednio z hali operacyjnej mamy dostęp do usług związanych z obsługą pasażerów do których zaliczyć można sklepiki, kioski, piekarnie, kawiarnie itp. 

Poziom podziemny dworca przeznaczony jest na usługi komercyjne. Usługi są bardzo istotnym założeniem funkcjonalnych dworca, ponieważ pozwalają utrzymać dworzec oraz podnoszą jego atrakcyjność. Na niższy poziom dworca odpowiadający poziomowi istniejącego przejścia podziemnego prowadzą schody ruchome, ewakuacyjne oraz winda. 

Elementy te znajdują w środkowej części hali operacyjnej krytej świetlikiem dachowym. Światło dzienne przenikające przez świetlik dodatkowo doświetla kondygnacje podziemną dworca, przeznaczoną na usługi komercyjne. Poziom ten bezpośrednio przylega do głównego rdzenia węzła integracyjnego w postaci rozbudowanego przejścia podziemnego ze stacją Metra Warszawskiego. Zachowana jest zasada funkcjonowania dworca sformułowana przez Arseniusza Romanowicza dotycząca nie przecina się dróg odjeżdżających i przyjeżdżających wraz z możliwością pominięcia głównej hali operacyjnej dworca.

Znaczenie dla miasta i dzielnicy

W sąsiedztwie dworca powstanie przestrzeń publiczna, kluczowa dla budowania tożsamości mieszkańców okolicznych dzielnic jak i miasta, a budynek dworca pełniłby funkcje drogowskazu i najbardziej rozpoznawalnego elementu krajobrazu miejskiego tej części miasta. W świadomości mieszkańców okolicznych dzielnic dworzec stanowiłby miejsce spotkań, podobnie jak Rotunda banku PKO BP przy Rondzie Dmowskiego w Warszawie dla mieszkańców całego miasta. 

Rozpoznawalny i wyrazisty charakter architektury wypływa na budowanie pozytywnego wizerunku miasta i jego mieszkańców. Zwiększa tez atrakcyjność korzystania z transportu publicznego wpływając na zmniejszanie ruchu samochodowego w centrum miasta.

W poście wykorzystano materiały opublikowane na blogu Tomasz Smol Architekt oraz materiały opisowe udostępniane przez Tomasza Smola. Niniejszym chciałem serdecznie podziękować autorowi koncepcji za zgodę na udostępnienie materiałów, które wykorzystałem w powyższym wpisie.