Dworzec kolejowy Żyrardów

Na stacji kolejowej Żyrardów wysiadłem z pociągu KM na peronie 1. Chwilę potrwało zanim zza zasłony wysokich ekranów akustycznych zauważyłem dworzec kolejowy. Ponieważ budynek jest cofnięty za linię ekranów, a ekrany oraz budynek dworca pomalowane są w jasnych barwach, więc wszystko zlewa się na pierwszy rzut oka. Dopiero, gdy podszedłem bliżej budynku dworca, moim oczom ukazał się piękny ... barokowy pałac.

Żyrardowski dworzec to wybitny przykład tzw. swojskiego stylu (styl dworkowy), który był charakterystyczny dla architektury dworców kolejowych, wznoszonych tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Projektowaniem i nadzorem nad realizacją obiektów dworcowych zajmowała się w tym czasie sekcja architektoniczna Wydziału Drogowego Warszawskiej Dyrekcji Kolejowej. Na czele sekcji stał wybitny polski architekt Bronisław Brochowicz-Rogoyski, a jednym z jego zastępców był architekt Romuald Miller, który zaprojektował żyrardowski dworzec w kształcie, w jakim możemy podziwiać ten obiekt współcześnie.

Budowa nowego dworca kolejowego w Żyrardowie po zakończeniu I Wojny Światowej była wymuszona, ponieważ stary dworzec kolejowy Ruda/Żyrardów (wybudowany w latach 1872-1884) został zniszczony w 1914 roku, w wyniku działań wojennych. Nie zdecydowano się na odbudowę starego dworca, ale wykorzystano ocalałe mury w nowym projekcie. Projekt dworca w swojskim stylu uwzględnił usytuowanie i obrys zniszczonego dworca. Nowy dworzec został oddany do użytku w 1922 roku.

Zaprojektowany przez Millera dworzec kolejowy Żyrardów urzeka swoją architekturą. Do przełomu XIX i XX wieku  w projektowaniu obiektów dworcowych obowiązywała zasada, że ważna jest kompozycja bryły, a nie funkcjonalność obiektu. Związane to było z dodatkową, ale nie kolejową rolą dworców kolejowych, które pełniły rolę wizytówki miast. Takim obiektem jest żyrardowski dworzec. Jest niemal pewne, że gdyby budowa dworca nastąpiła 10 lat później, nie powstałby już taki obiekt.

Budynek dworca został wzniesiony z cegły, a następnie otynkowany i pomalowany. Bryłę budynku cechuje symetryczna kompozycja założona na planie wydłużonego prostokąta. Centralnym pomieszczeniem obiektu jest przelotowa hala główna. Zwieńczenie wielospadowego dachu stanowi centralnie położona wieża, przypominająca swoim kształtem sygnaturkę. Przy krótszych bokach dworca znajdują się niskie przybudówki.

29 marca 1977 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków województwa mazowieckiego (nr w rejestrze: A - 455 z 29-03-1977).

Dworzec przeszedł gruntowny remont w latach 2005-2007. W ramach przeprowadzonych wtedy robót, prowadzonych pod nadzorem konserwatora zabytków, wymieniono dach i instalacje, poddano renowacji elewację oraz stolarkę drzwiową i okienną, odrestaurowano sztukaterie oraz zabytkowe piece kaflowe. PKP wyłożyło na ten cel 3 miliony złotych. Odnowiony dworzec oddano do użytku 9 sierpnia 2007 roku.

Dworzec kolejowy Żyrardów znajduje się przy placu im. J. Piłsudskiego 2.
______________________
Znajdziesz też w magazynie TOROWY 3/2020 

/ zdjęcia z 20 maja 2018 roku /
Bibliografia:
[1]. Michał Dudkowski - Odbudowa dworców Kolei Warszawsko--Wiedeńskiej i linii Warszawsko-Kaliskiej po I wojnie światowej: Pruszków – Grodzisk Mazowiecki – Żyrardów – Radziwiłłów oraz Teresin/Szymanów.