Początki kolei na terenie Warki. Ósemka w budowie (6)

Historia kolei w Warce ma swój początek na przełomie lat 20. i 30. ubiegłego wieku. To wtedy rozpoczęto dyskusje, a po kilku latach podjęto wiążące decyzje w sprawie budowy jednotorowej linii kolejowej, która miała umożliwić skrócenie czasu podróży pomiędzy Warszawą, a Krakowem. Na trasie tej linii znalazła się Warka. Budowę linii kolejowej Warszawa - Radom rozpoczęto 19 marca 1933 roku.

Roboty na nowej linii postępowały bardzo szybko. Już pod koniec listopada 1934 linia była gotowa. Na nowej linii kolejowej wybudowano stacje kolejowe w Piasecznie, Chynowie, Warce, Dobieszynie, Bartodziejach oraz jeden przystanek w Zalesiu Górnym. Budowa na terenie Warki rozpoczęła się 20 sierpnia 1933 roku od wytyczenia trasy i wzniesienia prowizorycznego mostu nad Pilicą. Nadzór techniczny nad budową całej linii sprawował inż. Filipkowski. Za budowę odcinka Chynów-Warka odpowiadał kierownik inż. Gutowski, a odcinka Warka-Bartodzieje kierownik inż. Narolski. Koszt jednego km linii Warszawa – Radom wyniósł 230 tys. zł [1][2].

Dzień, przed otwarciem linii kolejowej Warszawa - Radom, została otwarta linia kolejowa: Kraków - Batowioe - Miechów - Tunel (o długości 52 km). Była to druga część kolejowej linii, której budowa była niezbędna do skrócenia trasy pomiędzy Krakowem i Warszawą. Uroczyste otwarcie nowej linii kolejowej Kraków - Warszawa nastąpiło 24 listopada 1934 roku w Krakowie. Udział w tamtej uroczystości wziął Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki. Dzięki wybudowaniu tych dwóch linii kolejowych uległa skróceniu - o blisko 50 km - trasa kolejowa łącząca Warszawę z Krakowem.

Otwarcie linii Warszawa - Kraków uczczono przejazdem pociągu specjalnego. Pociąg pokonał trasę Kraków - Warszawa w dwa dni, zatrzymując się po drodze na wielu stacjach, gdzie zorganizowane były uroczystości związane z oddaniem do użytku nowego połączenia kolejowego pomiędzy Warszawą, a Krakowem. Pierwszy przejazd pociągu uczczono także licznymi nabożeństwami dziękczynnymi w kościołach. Na stacji Radom pociąg zatrzymał się na noc.

Po trwającej 20 miesięcy budowie - w dniu 25 listopada 1934 roku - nastąpiło uroczyste otwarcie linii kolejowej Warszawa - Radom, do której z czasem przylgnęło określenie "Linia Radomska". Ten dzień było wielkim wydarzaniem w skali całej Polski. Głównymi pasażerami pociągu, który rozpoczął bieg w Radomiu byli członkowie rządu II RP: Premier Leon Kozłowski, Minister Komunikacji Michał Butkiewicz, Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Janusz Jędrzejewicz oraz wicepremier komunikacji Julian Piasecki. Pociąg ciągnęły dwa parowozy typu Os24. Drzwi dymnicy pierwszego parowozu (Os24-11) przyozdobione były godłem Polski, biało-czerwonymi flagami, a cały parowóz girlandami z kwiatów. Z boku parowozu przytwierdzony był wielki napis: "RADOM - WARSZAWA".

Pociąg z członkami rządu wjechał na stację Warka o godzinie 13:50. Na stację przybyły tłumy mieszkańców, przedstawiciele administracji samorządowej oraz młodzież szkolna. W trakcie uroczystość otwarcia nowej stacji wygłoszono pięć przemówień. Wśród zabierających głos był starosta grójecki Felicjan Pawłowski oraz dr. Mulewicz, przemawiający w imieniu B.B.W.R. Z doniesień Kurjera Porannego (nr 328/1934) możemy dowiedzieć się, że w żadnym innym miejscu, gdzie zatrzymywał się pociąg specjalny, orkiestra nie fałszowała hymnu państwowego tak, jak w Warce [2].

Obecny przebieg linii kolejowej, biegnącej przez teren miejsko-wiejskiej gminy Warka nie różni się od tego, który wytyczono w okresie budowy linii radomskiej. Linia kolejowa nosi obecnie nr 8 i biegnie przez centralną część gminy, niemal równolegle do drogi powiatowej 1672W, na odcinku ca 10,5 km. Stacja Warka zlokalizowana jest w północno-zachodniej, peryferyjnej części miasta, na 56,444 km linii 8, pomiędzy przystankiem Gośniewice (w odległości 3,449 km) i Grabów nad Pilicą (w odległości 5,903 km).

Zdjęcia, którymi zilustrowałem powyższy tekst, zostały wykonane 85 lat po wybudowaniu stacji kolejowej w Warce. Czy można na tych zdjęciach dostrzec cokolwiek, co przypominałoby tamte czasy? Na pewno tak, ale po zakończeniu obecnie prowadzonej modernizacji na linii radomskiej, o początkach kolei w Warce będzie przypominał tylko budynek dworca kolejowego?

____________________
Znajdziesz też w magazynie TOROWY 11/2020

/ zdjęcia z 18 czerwca 2019 roku /
Bibliografia:
[1]. Opowieść o dworcu PKP - Małgorzata Szturomska. Dostępny w Internecie w https://www.przegladpiaseczynski.pl/historia/opowiesc-o-dworcu-pkp/. Dostęp: 6.03.2020.
[2]. Gawędy wareckie. Dostępny w Internecie w https://www.facebook.com/gawedy.wareckie/posts/811597882529649. Dostęp: 6.03.2020.